Geloof en wetenschap

Bij de remonstranten zitten geloof en wetenschap elkaar niet in de weg. Sterker nog: de remonstranten hebben nooit geloofd in een scheiding van geloof en wetenschap. Dat geloof en wetenschap tegengestelden zijn is een opvatting die voor veel mensen vanzelfsprekend lijkt.

Hoe is de aarde ontstaan?

De vraag: hoe is de aarde ontstaan? leidt vaak tot polarisatie tussen mensen die de letterlijke lezing van de bijbel dan wel de wetenschap als uitgangspunt nemen. Een letterlijke lezing van het bijbelse scheppingsverhaal conflicteert weliswaar met de wetenschappelijke opvattingen over ontstaan van het heelal, maar sluit geloof wetenschap daarmee direct uit? De remonstranten denken van niet.

Is de aarde in zes dagen geschapen of is hij ontstaan door een big bang? Daar zijn ruwweg drie opvattingen over.

Creationisme

Het creationisme gaat uit van een goddelijke scheppingsdaad die verantwoordelijk is voor het ontstaan van de aarde en heeft daarbij nadrukkelijk de bijbel als uitgangspunt.

Intelligent design

Daarnaast bestaat de opvatting van het intelligent design die uitdraagt dat evolutie en natuurlijke selectie niet alle ontstaansvormen afdoende verklaren. Bepaalde complexe eigenschappen van organismen wijzen volgens deze stroming op een intelligente ontwerper. Religieuze opvattingen zijn ook hier het voornaamste uitgangspunt.

Oerknal

Hier tegenover staat de wetenschappelijke opvatting dat het heelal is begonnen met een oerknal en dat uit de energie, licht en materie ook de aarde en het leven erop ontstaan is. Aan deze opvatting liggen alleen wetenschappelijke inzichten ten grondslag en worden God of geloof uitgesloten als verklaring. Creationisme en intelligent design worden in de wetenschappelijke visie beschouwd als pseudowetenschap.

Geloof en wetenschap bij de Remonstranten

De remonstranten ervaren echter geen conflict tussen hun geloof en de huidige wetenschappelijke visie. Laat het zo wezen dat de wetenschap ons leert over het ontstaan van de aarde en het universum door een oerknal. Je kunt het geloof ook omarmen om antwoorden te zoeken op vragen die de wetenschap niet beantwoordt. De zin van het leven, de menselijke ziel of wijsheid en liefde: het zijn thema’s waar de wetenschap niets over meldt, maar geloof des te meer. Daarmee nemen de remonstranten een bijzondere positie in. Het is typerend voor de remonstranten dat ze de eenzijdigheid van beide visies willen vermijden, en deze werelden juist willen verbinden. Geloof èn Wetenschap hebben hun eigen waarde en functie. En hebben ze hun eigen ideologische grenzen.

Bijbel en wetenschap

Wanneer je de bijbel niet te letterlijk leest, sluit het bijbelse scheppingsverhaal volgens remonstrantse natuurwetenschappers zelfs heel goed aan bij het wetenschappelijke beeld van een veranderlijk heelal. Want geloven is voor een remonstrant net zo dynamisch als het universum zelf. Geloof ontwikkelt zich, dat loopt parallel aan de ontwikkeling van het westerse denken. En daarmee verandert ook het gelovige beeld van het ontstaan van de aarde en de mens.

Modern geloven

De wetenschap inclusief de evolutietheorie roept bij een modern christen meestal geen vragen meer op. Maar hoe verbind je deze kennis met je beeld van God? Wat was er voor de oerknal? Was God er? Heeft God het heelal gemaakt door de oerknal? Of heeft de mens God gemaakt na de oerknal?

Vragen die de wetenschap vooralsnog niet kan beantwoorden, maar dat maakt het niet zinloos om erover na te denken. Verworven kennis roept altijd nieuwe zingevingsvragen op. Een remonstrant probeert daar als modern gelovige eigen antwoorden op te vinden.